Enginn
veit hvaðan Norski Skógarkötturinn kom upprunalega,
sumir segja að hann sé afkomandi stutthærðra
katta sem fluttust með manninum frá Suður Evrópu
og norður eftir á forsögulegum tíma. Árhundruðir
og náttúrulegt val hefur síðan orðið
til þess, að bara þau dýr sem gátu aðlagast
aðstæðum á nýjum og köldum svæðum
lifðu af og þróuðu pels sem þoldi bæði
kulda og vatn.
Það er varla nokkur vafi á því að
Norski Skógarkötturinn hefur lifað villtur í
norsku skógunum næstum því eins lengi og
það hefur búið fólk þar. Enginn
veit hvenær hann nálgaðist manninn og gerðist
húsdýr hjá honum, en hann varð fljótt
eftirsóttur músaveiðari í norskum hlöðum
og fjósum. Norskir sjófarendur tóku hann með
sér sem skipskött á ferðum sínum til
Evrópu og Ameríku. Það er talin skýringin
á því hve mikið finnst af síðhærðum
húsköttum í þessum löndum, sérstaklega
í Normandí. Þessir kettir hafa samt ekki sömu
einkenni og Norski Skógarkötturinn í Noregi.
Á síðustu árum hefur komið upp sú
tilgáta að á tímum Svarta dauðans í
Noregi, þegar margir sveitabæir lögðust í
eyðu og skógarkötturinn þurfti aftur að
flýja til skógar, hafi orðið enn ein aðlögun
á útliti hans og þá fyrst hafi pelsinn
sem hann er þekktur fyrir í dag þróast.
Truls
Áður
fyrr var skógarkötturinn algeng sjón í norskum
sveitum og naut engrar sérstakrar virðingar, fólk
talaði jafnvel niðrandi um hann. Það var fyrst í
kringum 1930 að fólk fór að veita skógarkettinum
verðskuldaða athygli og tala um að fá hann viðurkenndan
sem sérstaka tegund. Þessi áhugi lagðist síðan
niður vegna síðari heimsstyrjaldarinnar. Það
var svo ekki fyrr en á árunum 1950-1960 að umræðan
komst aftur í gang. Eftir að félag norskra kattaræktenda
var stofnað 1963 var viðurkenning norska skógarkattarins
helsta baráttumál þeirra. Það hafði
orðið gífurleg þróun í Noregi á
þessum tíma og sveitir lögðust í eyði
og þorp og borgir komu í staðinn. Þar voru
lífsskilyrði stutthærðu húskattanna mjög
góð, þeir höfðu húsaskjól
og mat. Allt í einu vöknuðu menn við það
að gömlu síðhærðu skógarkettirnir
þeirra voru orðnir sjaldgæf sjón miðað
við það sem áður var. Þetta á
sér erfðafræðilegar skýringar, því
þegar stutthærður og síðhærður
köttur para sig er það stutthærða genið
sem er ríkjandi og meirihluti kettlinganna verður stutthærður.
Fleiri og fleiri áhugamenn um ræktunina bættust
við og árið 1975 stofnuðu þeir eigið
félag "Norsk Skogkattring". Takmarkið var að
fá skógarköttinn viðurkenndan sem tegund hjá
FIFe (alþjóðasamtök kattaræktenda). Mikil
vinna lá framundan, það varð að finna nógu
marga ketti til að hægt væri að hefja ræktun
án þess að þurfa að skyldleikarækta
dýr. Frumherjarnir í Norsk Skogkattring ferðuðust
um Noreg þveran og endilagan til að skrá það
sem nothæft var af dýrum til sveita. Í bæjum
voru skógarkettirnir orðnir það blandaðir
öðrum tegundum að lítið var hægt að
nota af köttum þaðan, og var aðallega leitað
á einangruðum og afskekktum stöðum. Það
þurfti líka að setja staðal fyrir útlit
tegundarinnar og prótótýpan varð hinn landsfrægi
Truls, fyrsti Norski Skógarkötturinn til að fá
viðurkenningu hjá FIFe árið 1977.
Norski
skógarkötturinn er stór og sterklega byggður
köttur. Hann er frekar seinþroska og fresskettirnir eru
t.d. ekki fullvaxnir fyrr en um 4 ára aldur, en læðurnar
um 3ja ára aldur. Það er ekki fyrr en þá
að þeir hafa náð fullri líkamsþyngd.
Það er mikill stærðarmunur á kynjunum,
læðan er 3,5-4,5 kg á meðan fressið er
5,5-7,0 kg. Þar sem skógarkettir eru mjög seinþroska
kyn er erfitt að sjá hvernig kettlingarnir komi til með
að líta út sem fullorðnir fyrr en við
10 mánaða aldur.
Munurinn á sumar- og vetrarfeldi er mjög mikill. Á
veturna hefur hann þykkan og mikinn feld. Þá
ber mikið á glæsilegum hálskraganum og svokölluðum
stuttbuxum (það eru löng hár á afturfótunum).
Þegar fer að hlýna þynnist allur feldurinn
og kraginn hverfur. Hárin á afturfótunum eru
þó áfram lengri og litlar breytingar verða
á skottinu. Þó skógarkötturinn hafi
upprunalega verið villtur úti í náttúrunni
þrífst hann vel sem inniköttur hafi hann ekki
kynnst öðru. Mikilvægt er að hann hafi góðan
klórustaur. Skógarkötturinn hefur mjög góða
skapgerð. Hann er gæflyndur og fjörugur þó
hann sé hin mesta veiðikló. Þeir hafa yfirleitt
sterk persónuleg einkenni og una sér vel innan um
börn og önnur dýr. Læðurnar eru mjög
kvenlegar og fressin mjög karlmannleg. Oft tengjast skógarkettirnir
einni ákveðinni manneskju í fjölskyldunni
sterkum böndum.
Á
Íslandi hefur það tíðkast að allir
hálfsíðhærðir kettir væru kallaðir
Norskir skógarkettir, hvort sem þeir hafa haft ættbækur
eða ekki, þetta er alrangt. Til að hægt sé
að kalla kött Norskan skógarkött verður
hann að hafa ættbók frá Kynjaköttum
eða öðru viðurkenndu kattaræktarfélagi.
Ætli fólk að kaupa hreinræktaðan kött
t.d. Norskan skógarkött ætti það að
ganga úr skugga um að ættbókin sem fylgir
kettinum sé rétt og komi frá Kynjaköttum,
sem er eina íslenska kattarræktunarfélagið.
Ef ættbók fylgir ekki er engin sönnun fyrir því
að kötturinn sé hreinræktaður. Seljendur
sem halda öðru fram tala af ábyrgðar- og/eða
þekkingarleysi. Viðurkenndum Norskum skógarköttum
hefur verið blandað við ketti af öðrum uppruna
og afkvæmin kölluð hreinræktaðir Norskir
skógarkettir, en afkvæmin eru í raun síðhærðir
húskettir. Ekki má rækta Norskan skógarkött
með neinni annarri tegund. Sé það gert er hætta
á að fá fram einkenni sem ekki eru leyfð hjá
Norska skógarkettinum.
Ræktunarstaðall
Norskra skógarkatta, tók gildi 1.1.2000
EINKENNI:
ALMENNT:
Stærð:
Stór köttur
HÖFUÐ:
Lögun:
Þríhyrningslagað, allar hliðar jafn langar;
hátt enni séð frá hlið; ennið
örlitíð afrúnað; langur og beinn
vangasvipur án brots í línunni.
Haka: Sterkleg.
EYRU:
Lögun:
Stór, vel opin við rótina; oddmjó með
hárbrúskum efst eins á gaupum; einnig eru
hárbrúskar út úr eyrunum.
Staðsetning: Sitja hátt og eru vel opin, ystu línur
eyrnanna fylgja línum höfðusins niður á
höku.
AUGU:
Lögun:
Stór og ávöl, vel opin, örlítið
skásett.
Augnsvipur: Árvökult augnaráð.
Litur: Allir litir leyfðir án tillits til litar á
pels.
LÍKAMI:
Bygging:
Langur og sterklegur; kröftug beinabygging.
FÆTUR:
Sterkleg
beinabygging og háfættur, afturfætur hærri
en framfætur.
Loppur: Stórar, rúnaðar, í réttum
hlutföllum við fætur.
SKOTT:
Langt
og úfið, lágmarkskrafa er að það
nái að herðablöðum helst á það
að ná upp að hálsi.
FELDUR:
Áferð:
Hálfsíðhærður. Ullarkenndur undirpelsinn
er þakinn vatnsþéttum yfirborðsfeldi
gerðum úr löngum, grófum og glansandi
hárum sem þekja bak og hliðar. Köttur
í fullum pels hefur "skyrtubrjóst",
makka og "stuttbuxur".
Litur: Allir litir eru leyfðir, einnig allir litir með
hvítu. Einu litirnir sem ekki eru leyfðir eru "síamsmynstur"
og súkkulaði, lilla, kanil og drapplitur. Engin takmörk
eru fyrir magni á hvítum lit, hann má vera
t.d. blesa á trýni, hvít á bringunni,
hvítt á maganum, hvítar lopuur o.s.frv.
GALLAR:
ALMENNT:
Litlir
og fínbyggðir kettir.
HÖFUÐ:
Kringlótt
eða ferkantað höfuð; vangasvipur með broti
(ekki beinn).
EYRU:
Lítil
eyru; of langt á milli eyrna; eyru of þétt
saman.
FÆTUR:
Stuttir
fætur; mjóir fætur.
SKOTT:
Stutt
skott.
FELDUR:
Þurr
feldur; hnýttur feldur með flókum; of silkikenndur.
STIGAGJÖF:
HÖFUÐ:
Lögunin
almennt, trýni, vangasvipur, kjálki og tennur,
haka